Għaqda Każin Banda San Filep
Clean-up Needed
The text currently on this page needs further work. It was most likely imported or reproduced from a website associated with the subject of the page - possibly through a process involving far-from-perfect machine translation, often with awkward results. It is awaiting the attention of an experienced M3P editor, which could be you. It may be slightly out of date, or may need other elements taken care of appropriately, including proofreading or copy-editing for grammar and style.
Storja tal-Għaqda Każin Banda San Filep
Qadew snin kbar minn wara is-sena 1851 fejn uffiċċjament f’ Ħaż-Żebbuġ ġiet imwaqfa Għaqda Każin Banda San Filep, fejn twieldet, kibret u għexet. Ġrajja ta’ aktar minn mija u sebgħin sena, minn meta l-banda ġiet imwaqqfa formalment bl-isem “San Filep” taħt il-magħruf surmast Filippo Galea.
Kien hemm ferħ kbir meta l-banda li għat-travers l-istrumenti mużikali semmgħet leħinha fil-programmi li esegwiet f’din l-istess pjazza, li bħall-banda ħadet isimha mill-qaddis titulari taż-Żebbuġin San Filep, fil-festi ta’ dan il-qaddis u tal-Madonna tal-Karità li saru fis-sena 1851. Iż-żmien li ilha ddoqq il-banda jagħmilha verament storika għaliex imur lura ’l bogħod ħafna, aktar milli l-ixjeħ fostna jistgħu jiftakru. Sa fejn hu magħruf hija l-banda l-aktar antika fost il-baned li hawn f’Malta, imkabbra imma denja tat-titlu ta’ banda EWLENIJA.
It-tradizzjoni ġo Ħaż-Żebbuġ dejjem żammet illi l-Banda San Filep hija l-aktar antika ta’ Malta u aħna organizzajna din iċ-ċelebrazzjoni wara li tkellimna max-xjuħ tar-raħal li wasslulna l-ġrajja tal-banda fi żminijiethom u kif saru jafuha mingħand missirijiethom u mingħand in-nanniet tagħhom li kienu jappartjenu lil din is-soċjetà mużikali, fosthom il-pijunjieri qalbiena. Iżda kien iż-żelu tal-promoturi ta’ din iċ-ċerimonja u l-kollaboraturi spontanji li ġol-kwadru ta’ tradizzjoni bl-għeruq imqabbdin ġol-imgħoddi, fittxew bis-serjetà li jintraċċaw l-oriġini l-aktar ’il bogħod tal-banda. U r-riżultat huwa ċ-ċerimonja tal-lejla. Xp Ħlas lil Babda fil-festa ta’ San Filep
Dak li konna nafuh bil-fomm sibnieh miktub f’dokument oriġinali u awtentiku:(1) il-Banda San Filep wettqet programmi mużikali ġo din l-istess pjazza fis-sena 1851. Wieħed ma’ jistax ma’ josservax illi qabel twettaq programm, banda trid iż-żmien għall-formazzjoni tal-mużikanti u l-preparazzjoni bil-kunċerti, u jkun ġust li wieħed jaħseb li l-banda kienet organizzata sa minn qabel l-1851.
’Il bogħod mill-konsolidazzjoni tal-lum meta l-banda għandha s-sede permanenti tagħha, il-każin li jħaddan mijiet ta’ membri u huwa l-akbar soċjetà ċivika ta’ Ħaż-Żebbuġ, fil-bidu tagħha kienet immexxija minn għadd żgħir ta’ ċittadini li mfawrin biż-żelu għall-arti u l-kultura mużikali u għall-festa tal-qaddis patrun ta’ pajjiżhom, bi spirtu li jġiblek għira, kienu b’sagrifiċċju jieħdu ħsieb jgħallmu l-mużika u l-istrumenti u jissussidjaw il-banda.
Il-ġrajja tal-banda hija magħġuna mal-ġrajja ta’ Ħaż-Żebbuġ, fejn twieldet, kibret u għexet u wieħed irid jaraha fuq l-isfond tal-progress ta’ dan il-qasam tas-soċjetà Maltija. Għal nofs is-seklu dsatax Ħaż-Żebbuġ kien ċentru tal-arti, tal-industrija u l-kummerċ. In-negozju tal-qoton kien fl-aqwa tiegħu, ir-raħal kien miżgħud bl-inwiel għall-insiġ tal-qoton, u dan kien ġab miegħu ġid u għana.
Kien għalhekk li dak iż-żmien daħal il-ħsieb li ssir l-istatwa tal-fidda ta’ San Filep ta’ Aġġira, Patrun tal-Parroċċa, lussu li l-qagħda ta’ prosperità taċ-ċittadini kienet tippermetti. Il-konkorrenza ma setgħetx ma tkunx kbira u ġeneruża, u l-vara tal-fidda tal-Iskultur Luigi Fontana waslet hawn f’Lulju tas-sena 1863.
Dak iż-żmien in-nies tar-raħal kienu mogħtija għall-istudju, l-aktar imxerred dak tal-mużika. Tant hu hekk li nsibu li Ħaż-Żebbuġ ta lil pajjiżu nies kbar fil-qasam tal-istudji, l-arti u l- patrijottiżmu, fosthom ta’ kuraġġ nobbli Dun Mikiel Xerri, l-ewwel u akbar eroj fi żmien il-Franċiżi, u Professur tat-Teoloġija fl-Università, il-Pittur Lazzaro Pisani, l-Imħallef Dott. Giovanni Pullicino, l-Iskultur Antonio Sciortino, Professur tal-Accademia delle Arti ta’ Ruma, il-magħruf Professur Patri Daniel Callus O.P. tal-Università Ingliża ta’ Oxford u fi żminijiet aktar qrib, il-Wisq Reverendu Monsinjur Carmelo Psaila, il-poeta par excellence Malti li minn qalbu niseġ l-Innu Malti f’versi ta’ ħlewwa u qawwija aktar mill-bronż.
Fost l-antiki ma nistgħux ma nsemmux lill-magħruf Surmast Filippo Galea li mexxa l-banda għal għaxar snin, mill-1851 sal-1860.(2) Sa minn qabel l-1851 ġo Ħaż-Żebbuġ kien hawn ħerqa kbira għat-tagħlim tal-mużika u Filippo Galea jisboq lil kulħadd f’din l-arti.
Minn idejn Filippo Galea, il-Banda San Filep għaddiet taħt it-tmexxija tas-Surmast Andrea Borg, magħruf bħala “Mastru Indrì,” fl-1860, u baqgħet taħt it-tmexxija tiegħu sal-1868,3 surmast li fl-ewwel programm mużikali tiegħu ħareġ innu bil-galopp li qajjem lir-raħal. Għalkemm kien tilef id-dawl minn ċkunitu, mhux biss tgħallem il-mużika u kien idoqq il-klarinett, imma kien jgħallimha u jiddettaha. In-nuqqas tad-dawl tiegħu kien jagħmel tajjeb għalih bl-udit u l-memorja tal-għaġeb li kellu. Andrea Borg kellu ħafna bċejjeċ ta’ mużika msawrin minnu stess, fosthom innijiet lill-qaddisin, u fl-1863, għall-okkażjoni tal-wasla mill-Italja tal-vara tal-fidda tal-Patrun tal-Parroċċa ħareġ innu tiegħu lil San Filep li l-Banda damet iddoqq għal żmien twil. Mill-Parroċċa ta’ San Duminku tal-Belt, u ta’ partitarju tal-festa tal-Parroċċa tiegħu, huwa ħa l-Banda ddoqq fil-festa ta’ San Duminku, fejn baqgħet tmur iddoqq għal bosta snin.
Wara Andrea Borg il-Banda għaddiet taħt ibnu, is-Surmast Ġużè Borg, mill-Belt, li kien l-ewwel surmast taż-żewġ baned tal-Belt u tal-Furjana, li llum iġibu l-isem ta’ Soċjeta Filarmonika King's Own u Vilhena Band Club. Warajh laħaq is-Surmast Gioacchino Galea, Żebbuġi wkoll, mill-istess familja tal-fundatur tal-Banda San Filep Filippo Galea, klarinettista u ferm enerġetiku li ta spinta kbira lill-banda. Ritratt tal-banda fi żmien Gioacchino Galea jixhed l-organizzazzjoni tiegħu b’banda mimlija. Is-Saċerdot Salvatore Ciappara, il-kittieb ta’ Storia del Zebbug (1882, faċċ. 94), jgħidilna dwar il-banda ta’ żmien Andrea Borg “Illum l-iskulari antiki saru surmastrijiet jgħallmu lill-aljievi.”
Il-bandisti ta’ dak iż-żmien allura m’għadhomx jeżistu, imma s-Sur Paolo Chircop li kien tifel kantant u jidher fit-tarf tar-ritratt għadu fostna u jiftakar tajjeb l-okkażjoni tar-ritratt, lill-bandisti, lil Gavino Naudi, il-President tal-Casino S. Filippo u lil Carmelo Zammit, il-President tas-Società Filarmonica S. Filippo u jgħidilna li l-banda allura kienet fil-furja tagħha.
Carmelo Zammit kien jiffinanzja l-banda u jlaqqagħha fid-dar tiegħu għall-kunċerti qabel ma dik is-soċjetà fl-1890, sabet anki l-għajnuna id f’id tal-Casino S. Filippo, u din l-għaqda kulturali hija l-lum il-Każin tal-Banda San Filep. Fl-1893, is-surmast żagħżugħ Salvatore Mallia, mis-Siġġiewi, li kien Bandmaster militari, ħa t-tmexxija tal-banda. Dik is-sena l-kleru u l-poplu tas-Siġġiewi, immexxi (‘opitulante’) mis-Saċerdot Paolo Laferla għamel ċerimonja fuq Tal-Għolja biex ifakkar it-tqegħid mill-ġdid tas-Salib li kien sar tliet snin qabel bil-barka tal-Papa Ljun XIII. Salvatore Mallia għaqqad il-banda ta’ pajjiżu u tagħna flimkien biex wettaq programm mużikali fuq Tal-Għolja, f’dik iċ-ċerimonja li għadha mfakkra b’lapida tal-irħam fuq il-pedestall tas-Salib, li l-qilla tat-temp matul is-snin ma ħallewhx fuq dik il-quċċata. (Għalkemm fis-snin ta’ wara dan is-Salib reġa’ ġie mqiegħed fejn kien qabel u għadu hemm sal-lum).
Phot Indri Borg Indri Borg 1860 – 1868
Fl-1899, ħa l-banda f’idejh is-Surmast Alessandro Agius mir-Rabat, li kien magħruf bħala “Il-Profan,” naħsbu aħna, minħabba li kien iben is-Surmast Epifanio Agius, Direttur tal-Banda Konti Ruġġieru. Fl-1903, is-Surmast Spiridione Zammit mexxa l-banda għal żmien qasir u ma tantx kien popolari mal-bandisti u x-xjuħ jiftakruh bħala s-surmast li kellu għajn tal-ħġieġ. Fl-istess sena reġa’ ħa f’idejh il-banda għal ftit taż-żmien is-Surmast Salvatore Mallia.
Fl-1904 beda jidderiġi s-Surmast Angelo Melilli. Taħt dan is-surmast il-banda rat tibdil għall-aħjar kemm fin-numru tal-bandisti u kemm fit-tjubija tal-mużika. Angelo Melilli għadu u jibqa’ mfakkar bħala s-surmast ferm kapaċi li taħtu l-banda għaddiet żmien mill-aktar brillanti. Tant kien namruż lejn il-banda li ħalla d-dar tiegħu ġo Bormla u ġie joqgħod fir-raħal, f’dar li kien ipprovdielu l-Każin Banda San Filep stess. Kompożitur prolifiku li ħallielna ħafna xogħol mużikali, fosthom insemmu l-famużi marċi funebri li niftaħru bihom, l-Inno a S. Filippo (miktub fi Frar tal- 1906) u Omaggio a S. Filippo, bil-vuċijiet (miktub f’April tal-1911, b’lirika tal-Poeta Nazzjonali u Żebbuġi Dun Karm Psaila), li se jkollna x-xorti nisimgħu llejla, u aktar milli bil-kliem inkunu nistgħu napprezzaw il-ħila u l-kobor tal-awtur. Angelo Melilli ħabbat sal-1911 u miet sentejn wara f’Tuneż.
Is-Surmast Alfred P. Hare, mill-Belt, li ħa l-banda f’idejh warajh u li ħafna għadhom jiftakruh mal-banda, kien raġel wieqaf u ta’ karattru li juri d-dixxendenza Ingliża tiegħu u l-arja tiegħu ta’ Bandmaster militari. Kien ukoll direttur tal-baned King’s Own u Vilhena fl-istess żmien. Fi żmienu l-banda kellha wkoll lis-Surmast Carmelo Camilleri mir-Rabat, li kkunċerta u ħabbat programm li l-banda għamlet nħar San Ġużepp tar-Rabat. Fl-1918, minħabba raġunijiet ta’ saħħa ta’ Alfred Hare, ikkunċerta u ħabbat ukoll is-Surmast Michele Gatt, ħu s-Surmast tal-lum.
Meta Hare rtira fl-1919, kompla floku s-Surmast Orlando Crescimanno, li ħallielna Inno a S. Filippo, li wkoll għandu lirika tal-Poeta Nazzjonali u Żebbuġi Dun Karm Psaila, President Onorarju tal-Każin Banda San Filep. Fl-1920 u l-1921, il-banda reġgħet għaddiet f’idejn is-Surmast l-antik Salvatore Mallia. Fl-istess sena beda jħabbat is-Surmast tal-lum Adeodato Gatt, bħala Assistent Surmast Direttur, u s-sena ta’ wara ħa l-banda f’idejh.
M’hemmx għalfejn ngħidilkom min hu u xi jsarraf Adeodato Gatt, awtur ta’ bosta xogħlijiet mużikali varjati, fosthom marċi mill-aktar brijużi u popolari li ta lill-banda fiż-żmien ta’ erbgħin sena li ilu surmast tagħha, żmien twil biżżejjed biex jista’ jiftaħar, u aħna nawgurawlu li jkompli għall-ġejjieni. Maestro Gatt jinsab assistit minn ibnu, is-Surmast Philip Gatt, Bandmaster tar-Royal Air Force.
Xhieda tal-progress kbir u tal-popolarità tal-banda fiż-żmien antik huwa l-palk li kien sar meta kien prokuratur tal-Festa ta’ San Filep is-Saċerdot Tommaso Debono, li tliet snin oħra jkun serva lill-banda għal mitt sena. Biċċa xogħol tal-injam artistika, dan il-palk, għaxar snin wara li sar, ġie miżjud u msebbaħ bi statwa tal-Gran Mastru Manoel Marie de Rohan li ta ismu lir-raħal Città Rohan.
L-attività tal-banda fil-ġrajja tagħha kienet varjata. Barra l-programm eċċezzjonali li semmejna diġà, il-banda ħadet sehem fil-festi li saru lil Prince of Wales għall-bidu tas-seklu għoxrin, fil-festa tal-miġja tar-Reġina Eliżabetta II, fiċ-ċentinarju Pawlin, biex ma nsemmux programmi mxerrdin ma’ Malta kollha.
PX Il-Banda San Filep fil-purċissjoni tal-Ġimgħa Mqaddsa tal-1929
Fl-1937, il-Każin tal-Banda San Filep organizza ċerimonja b’tifkira tal-patrijott Dun Mikiel Xerri u ġiet mikxufa lapida kommemorattiva fil-faċċata tad-dar fejn kien joqgħod fit-triq li ġġib ismu. Tmien snin wara l-każin organizza ċerimonja lill-E.T. Field Marshall Lord Gort, Gvernatur u Kap Kmandant fl-Assedju tal-1942, fejn ġiet ippreżentata lilu Sword of Honour li kellhom sehem fiha l-baned ta’ Malta u Għawdex.
Ħames snin wara, f’għeluq il-mitt sena mill-mewt ta’ Mons. Francesco Saverio Caruana, Isqof ta’ Malta, il-każin organizza ċerimonja oħra kommemorattiva. Dawn iż-żewġ okkażjonijiet jinsabu mfakkrin bil-lapidi tal-irħam fuq il-faċċata tal-każin. Fit-tliet okkażjonijiet distinti u storiċi ħadet sehem il-banda.
Tajjeb li ninftakru wkoll fil-bosta bandisti tal-imgħoddi li bil-għaqal, bil-ħidma u bl-imħabba għall-arti mużikali kienu l-persunaġġi li nisġu din il-ġrajja tal-banda, u fil-bandisti tal-lum, li qegħdin hawn magħna biex iferrħuna fil-festa ta’ llejla, xejn inqas għaqlin, ħabrieka u mogħtija għall-arti mużikali minn ta’ qabilhom, u dawn għandhom għax ikunu tassew kburin li qegħdin ikomplu s-sensiela bla heda ta’ programmi mużikali artistiċi mifruxa matul il-mija u għaxar snin li ilha mimlija bil-ħajja l-Banda San Filep.
Kitba ta’ Dr. Joseph G. Borg Ex. President tal-Għaqda Każin Banda San Filep
Organisation
Band Masters
| No | Band Master | From | Until | Born | Died | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 01 | Filippo Galea (President) | 1851 | 1860 | 31-12-1829 | 10-06-1901 | * |
| 02 | Andrea Borg | 1860 | 1868 | 07-01-1818 | 15-03-1903 | |
| 03 | Giuseppe Borg | 1868 | 1879 | 1849 | 1931 | |
| 04 | Gioacchino Galea | 1879 | 1894 | 20-03-1851 | 23-08-1924 | ** |
| 05 | Salvatore Mallia | 1844 | 1899 | 21-09-1872 | 23-03-1937 | |
| 06 | Alessandro Agius | 1899 | 1903 | 1820 | 27-03-1921 | |
| 07 | Spiridione Zammit | 1903 | 13-10-1859 | 28-03-1921 | ||
| 08 | Salvatore Mallia | 1903 | 1904 | 21-09-1872 | 23-03-1937 | |
| 09 | Angelo Melilli | 1904 | 1911 | 18-08-1856 | 30-08-1931 | |
| 10 | Alfred Porkiman Hare | 1911 | 1916 | 11-10-1865 | 05-03-1932 | |
| 11 | Carmelo Camilleri | 1916 | 1918 | 1865 | 1932 | |
| 12 | Michele Gatt | 1918 | 1919 | 15-05-1889 | 28-09-1943 | |
| 13 | Orlando Crescimanno | 1919 | 1921 | 13-02-1861 | 22-12-1923 | |
| 14 | Salvatore Mallia | 1921 | 21-09-1872 | 23-03-1937 | ||
| 15 | Adeodato Gatt | 1921 | 1962 | 26-06-1898 | 23-05-1966 | |
| 16 | Philip Gatt | 1962 | 1986 | 12-09-1927 | 16-11-1995 | |
| 17 | Michael Ciantar | 1986 | 2000 | 30-10-1954 | ||
| 18 | Raymond Fenech | 2000 | 2002 | 06-02-1958 | ||
| 19 | Richard Bugeja | 2002 | 16-04-1968 |
- Register Souls Parish of Żebbuġ - Book No.6. Page 322
- Register Souls Parish of Żebbuġ - Book No.8. Page 114
Presidents
| No | Presidents | From | Until | Born | Died | Notes |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 01 | Filippo Galea | 1851 | 1856 | 31-12-1829 | 10-06-1901 | * |
| 02 | Michele Borg | 1856 | 1865 | 22-11-1904 | * | |
| 03 | Antonio Pisani | 1865 | 1871 | 20-01-1810 | 03-041900 | |
| 04 | Gaetano Mallia | 1871 | 1873 | |||
| 05 | Gaetano Attard | 1873 | 1874 | |||
| 06 | Michaelangelo Debono | 1874 | 1876 | 17-11-1844 | 26-02-1923 | |
| 07 | Gavino Naudi | 1876 | 1895 | 28-05-1909 | ||
| 08 | Carmelo Zammit | 1895 | 1900 | 15-07-1847 | 28-10-1911 | |
| 09 | Angelo Chircop | 1900 | 1908 | 06-01-1866 | 17-02-1933 | |
| 10 | Carmelo Zammit | 1908 | 1911 | 15-07-1847 | 28-10-1911 | |
| 11 | Ġiuseppe Cilia | 1911 | 1922 | 09-02-1869 | 26-01-1947 | |
| 12 | Dr. Piero Paolo Galea M.D. | 1922 | 1929 | 24-01-1892 | 01-08-1952 | |
| 13 | Profs. Philip Farrugia Ch. F. B.Sc | 1929 | 1931 | 24-08-1900 | 29-12-1977 | |
| 14 | Rev. Alexander Zammit McKeon | 1931 | 1939 | 05-09-1881 | 22-06-1959 | |
| 15 | Rev. Loreto Callus | 1939 | 1944 | 03-03-1897 | 07-08-1962 | |
| 16 | Dr. Philip Farrugia B.Sc. M.D. FRIC. | 1944 | 1951 | 24-08-1900 | 29-12-1977 | |
| 17 | Dr. Olivia Gulia B.A. LL.D | 1951 | 1958 | 05-04-1924 | 17-12-2016 | |
| 18 | Dr. Joseph Borg LL.D | 1958 | 1970 | 05-03-1928 | 22-11-2008 | |
| 19 | David Farrugia | 1970 | 1980 | 23-02-1927 | 10-11-2005 | |
| 20 | Dr. John Attard Montalto B.A. LL.D | 1980 | 2005 | 07-02-1953 | ||
| 21 | Dr. Godfrey Farrugia M.D. | 2005 | 2012 | 04-05-1960 | ||
| 22 | Dr. Philp Sciortino M.D. | 2012 | 07-12-1963 |
- The Parish Church Register of Żebbuġ - Death Books - Book No.6. page 322
- The Parish Church Register of Żebbuġ - Death Books - Book No.6. page 396
Secretaries
Treasurers
Band Commissions
Band Activities Overseas
Historical Events in which the Band participated
Song Festivals, Events or Drama Activies
Annual Concerts
Annual Musical Activities
Recorded releases (LPs, Cassettes and CDs)
Cassettes
- Cassettes issued in years 1999, 2001, 2003 and 2005 where published also as a CD's.
Cassettes
| No | Name of Cassettes - Funeral Marches | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Others |
| 01 | Funeral Marches - Marċi Funebri - Għaqda Każin Banda San Filep (1975) | 1975 | * | |||
| 02 | Funeral Marches - Marċi Funebri - Għaqda Każin Banda San Filep (1989) | 1989 | * | |||
| 03 | Funeral Marches - Marċi Funebri - Għaqda Każin Banda San Filep (1995) | 1995 | * | |||
| 04 | Funeral Marches - Marċi Funebri - Għaqda Każin Banda San Filep (2001) | 2001 | * | |||
| 05 | Funeral Marches - Marċi Funebri - Għaqda Każin Banda San Filep (2003) | 2003 | * |
- Cassettes issued in years 2003, 2005 where published also as a CD's.
Other Cassettes
| No | Name of Cassettes - Festive Marches | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Others |
| 01 | Festive Marches - Marċi Brijuzi - Mro. Adeodato & Philip Gatt - Għaqda Każin Banda San Filep (1983) | 1983 | * |
| No | Name of Cassettes - Festive Marches | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Others |
| 01 | Mro. Adeodato Gatt Marci Brijuzi (1991) | 1991 | * | |||
| 02 | Mro. Adeodato Gatt Marci Brijuzi (1998) | 1998 | * | |||
| 01 | Mro. Philip Gatt Marci Brijuzi (1982) | 1982 | * | |||
| 02 | Mro. Philip Gatt Marci Brijuzi (2005) | 2005 | * |
| No | Name of Cassettes - Festive Marches | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Others |
| 01 | Waltzs Marches - Valzi - Għaqda Każin Banda San Filep | 1997 | * | * |
Others
| No | Name of Cassettes - Festives Marches | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Others |
| 01 | Festive Marches - Marċi Brijuzi - Għaqda Każin Banda San Filep (1985) | 1985 | * |
Cd's
- Cassettes Mro. Philip Gatt Marci Brijuzi (2005) where published also as a CD's
| No | Name of Cd's | Year | Marches | Funeral Marches | Waltzes | Hymns | Others |
| 01 | Hymns - Innijiet - Għaqda Każin Banda San Filep (2013) | 2013 | * |