Robert Samut

From M3P
Jump to navigation Jump to search
Cleanup Icon 2014.png

Clean-up Needed

The text currently on this page needs further work. It was most likely imported or reproduced from a website associated with the subject of the page - possibly through a process involving far-from-perfect machine translation, often with awkward results. It is awaiting the attention of an experienced M3P editor, which could be you. It may be slightly out of date, or may need other elements taken care of appropriately, including proofreading or copy-editing for grammar and style.

STUB

This page is a stub

Stub pages are like acorns. The first seed has been planted, but you can help them grow! There may, for example, also be other M3P resources linking to it. You can help by expanding this page.

Robert Samut, li kien wieħed minn dawk li taw lil Malta l-identità nazzjonali tagħha, twieled il-Lion House, il-Floriana, fit-12 ta’ Ottubru 1869. Studja l-mediċina fl-Università Rjali ta’ Malta u fl-Università ta’ Edinburgh fejn ggradwa M.B. u Ch.M. u kiseb ukoll midalja għall-abbiltà eċċezzjonali tiegħu fl-anatomija.

Sa minn żgħożitu stess kien wera li kien inklinat mużikalment u xi żmien kien ried jistudja l-mużika; iżda missieru ma approvax, u Robert beda l-karriera tiegħu fil-mediċina, billi mexa fuq il-passi taż-żewġ ħutu anzjani li kienu diġà tobba magħrufa.

L-imħabba tiegħu għall-arti kienet tidher għax daqq il-pjanu bħal virtużoż, kanta b’vuċi ħelwa ta’ tenur u pinġa xi stampi sbieħ ħafna. Kien bniedem taʼ ħafna talenti, u jagħmel dak kollu li għamel, sar sa ċertu punt taʼ perfezzjoni.

Meta rritorna minn Edinburgh, inħatar Professur tal-Fiżjoloġija u l-Batterjoloġija fl-Università Rjali ta’ Malta. Kien ukoll nominat speċjalista tal-Patoloġija fl-Isptar Ċivili Ċentrali fil-Furjana. (issa l-Kwartieri Ġenerali tal-Pulizija).

Fl-1897 il-Prof. Samut ingħaqad mar-Reġiment tal-Milizzja King’s Own Malta bħala Logutenent Kirurgu. Ġie promoss għal Kaptan fl-1900 u Maġġur fl-1909. Immedjatament wara t-terremot terribbli f’Messina fl-1908, hu ġera lejn dik il-belt meqruda biex jagħti l-għajnuna tiegħu. Is-servizz imprezzabbli tiegħu ġie rikonoxxut meta ngħata d-Diploma tas-Salib l-Aħmar, u wkoll mir-Re tal-Italja li ħalaqlu Cavaliere Ufficiale della Corona d’Italia.

Diżastru fil-Mediterran fl-1908. It-terremot f’Messina kien affettwa wkoll il-Gżejjer Maltin, peress li kien ikkawża ħsarat mifruxa u ħalla ħafna mejta u feruti.

Bħal fl-aħħar żminijiet, numru ta’ Maltin marru jgħinu lill-midruba u wieħed li kien eċċella fl-appoġġ mediku tiegħu kien il-Prof Robert Samut, il-kompożitur tal-Innu Nazzjonali ta’ Malta. Din il-figura erojka mexxa ħajja attiva ħafna, iddedikata għas-servizz tal-mediċina u sħabu. L-isem ta’ Robert Samut huwa minqux fil-Kostituzzjoni ta’ dawn il-gżejjer.

Servizz meritevoli

Fl-1915, matul l-Ewwel Gwerra Dinjija, ġie stazzjonat Ċipru mar-reġiment tiegħu fejn ingħata l-kmand tal-Isptar Militari tal-Foresti f’Limassol. Ix-xogħol tiegħu kien milqugħ ħafna u ssemma f’diversi dispaċċi u rċieva l-Midalja tas-Servizz Ġenerali.

Fl-1915 ukoll, wara l-mewt ta’ ħuh, il-Prof Carmelo Samut, inħatar Professur tal-Anatomija u Patoloġija fl-Università Rjali ta’ Malta minbarra ż-żewġ karigi li diġà kellu. Kienet din il-pożizzjoni li eventwalment kellha tikkawża l-mewt tiegħu. Huwa kien intalab jagħmel awtopsja fuq mara li mietet b’marda stramba u għal xi raġuni mhux magħrufa kien infettat.

Anke jekk il-Prof Robert Samut kien aktar minn impenjat b’dawn il-karigi, xorta kien jagħmel żjarat fid-dar lill-pazjenti tiegħu. Fil-perjodu ta’ wara l-Ewwel Gwerra Dinjija, u aktar u aktar il-ġrajjiet li wasslu għall-irvellijiet tas-Sette Giugno tal-1919, ħafna mir-residenti Furjaniżi kienu foqra ħafna u kien jittrattahom mingħajr ħlas.

Kien matul dan il-perjodu li twieled l-innu nazzjonali. Lura Edinburgh darba kien intalab ikanta l-innu Malti, u l-fatt li Malta ma kellhiex wieħed, wassal biex hekk xi ħaġa dwaru.

L-Innu Nazzjonali

Huwa ikteb xi noti sempliċi, u nesa dwarhom minħabba pressjoni tax-xogħol. Ġurnata waħda fil-bidu tas-snin 20, Dr. Albert Laferla, id-Direttur tal-Iskejjel Elementari, talbu biex jikkomponi innu għat-tfal tal-iskola, Robert ftakar fin-noti tiegħu u wara li ħareshom ikkompona l-innu preżenti. Dr Laferla imbagħad ħa l-mużika għand il-poeta nazzjonali Dun Karm (Mons. Karm Psaila, D.Litt. (Onor. Causa), li kiteb il-versi. Huwa rrappurtat li Dun Karm kien qal li din ma kinitx il-prattika tas-soltu peress li normalment il-mużika kienet komposta għall-versi u mhux viċi-versa.Madankollu, talba sabiħa lil Alla mill-poplu Malti rat id-dawl tal-ġurnata.

Sussegwentement l-innu ġie mogħti lill-poplu ta’ Malta.

Fl-1922 il-Prof. Samut ġie promoss Lt Kurunell, iżda sa issa kien qed iħoss l-effett tal-virus li ħa mill-awtopsja u saħħtu kienet qed jonqos. Sar invalidu u sofra l-mard tiegħu fil-paċenzja sa mewtu. Bintu Elsa, l-iżgħar minn nisel, tiftakaru bilqiegħda f’pultruna tal-qasab quddiem Lion House u kienet tgħannih u żżommu kumpanija.

Sadanittant, il-ballun li kien beda jirrumbla kien qed jiġbor il-momentum. Nħar is-Sibt 3 ta’ Frar 1923, indaqq l-Innu Malti għall-ewwel darba fil-pubbliku waqt kunċert fit-Teatru Manoel.

Għal numru ta’ snin l-innu indaqq biss waqt iċ-ċelebrazzjonijiet tat-8 ta’ Settembru. Imbagħad, fl-1936, il-Każin tal-Banda King’s Own ikkummissjona lil Mro. Vincenzo Ciappara biex iħejji partitura sħiħa għall-banda, u daqq l-innu fit-8 ta’ Settembru tal-istess sena. Baned oħra malajr segwew l-eżempju tagħha.

Fl-1938 fit-Times of Malta dehret traduzzjoni bl-Ingliż imħejjija mis-Sinjorina M. Butcher.

Iżda l-Professur Samut ma kellux jara t-tkabbir tal-mużika tiegħu. Huwa ttieħed l-Awstralja bit-tama li vjaġġ twil bil-baħar jista’ jkun ta’ benefiċċju għal saħħa tiegħu iżda wera li kien pjuttost kuntrarju. B’hekk wara biss waqfa qasira f’dik il-kolonja reġa’ lura Malta u għex għal numru ta’ snin Tas-Sliema, ma’ waħda minn ibniet tiegħu.

Miet fil-paċi fl-eta’ ta’ 64 sena, ftit wara nofsinħar, fis-26 ta’ Mejju 1934 (aktar minn 87 sena ilu) u kien midfun fil-kappella Portelli fiċ-ċimiterju tal-Addolorata.

In-nies kollha tal-gżejjer malajr aċċettaw l-Innu Malti u kienet id-drawwa li dan jindaqq f’kull okkażjoni flimkien mal-innu nazzjonali Ingliż. Aktar tard, bl-akkwist tas-Self Government kien jindaqq l-Innu meta kien preżenti l-Prim Ministru.

Il-Kostituzzjoni tal-Indipendenza tal-1964, Kapitlu Ewwel (L-Istat), Taqsima 4 tgħid li l-Innu Nazzjonali ta’ dawn il-gżejjer huwa l-Innu Malti. Dan kien ikkonfermat ukoll mill-Kostituzzjoni tar-“Repubblika”. Għalhekk fl-aħħar, din il-mużika, miktuba b’passjoni ta’ patrijott, innu magħmul f’talb minn poeta nazzjonali, ġiet inkurunata bl-ogħla suċċess. Eventwalment, Att tal-Parlament stabbilixxa l-format eżatt tal-mużika u kif għandha tindaqq. Dan kollu ħabbar era ġdida għal dawn il-gżejjer storiċi, era li l-Maltin kienu ilhom jiġġieldu għal ħafna sekli. L-istorja tinbena gradwalment, iżda żgur li waħda mill-pedamenti tal-istorja futura ta’ Malta hija l-mużika ta’ Robert Samut.

Sfond

Fis-sittinijiet bdejt ninteressa ruħi ħafna fil-ħajja tal-Prof Samut, speċjalment peress li kien jgħix f’waħda mill-isbaħ djar tal-Furjana. Iltqajt ma’ kemm jista’ jkun qraba ħajjin tiegħu, fosthom il-familji Cassar Torregiani, Zammit Tabona u l-familji von Brockdorff. Iżda l-aktar laqgħat importanti ta’ kulħadd kien meta għamilt numru ta’ żjarat lil bintu Elsa, dak iż-żmien Bonavia, li kienet toqgħod barra t-triq minn Dar Capua, f’dik li dak iż-żmien kienet Vjal ir-Rabat. Kont irreġistra għadd ta’ intervisti, li ġew imdaħħla fi programm tar-radju interessanti u importanti. Sfortunatament, ma nafx jekk dawn ir-reġistrazzjonijiet baqgħu ħajjin jew le.

Wieħed mill-aktar possedimenti għażiżi tiegħi huwa kaxxa tas-sigaretti tal-fidda li ġġorr l-iskrizzjoni: “Lil Francis Said mit-tfal u neputijiet tal-mibki Prof. R. Samut, MB. Ch.M.

Fis-26 ta’ Mejju 1968, Dr. Giorgio Borg Olivier, Prim Ministru ta’ Malta indipendenti, fil-preżenza tal-Gvernatur Ġenerali u Lady Dorman, il-Grazzja Tiegħu Mons. Michael Gonzi, u bosta personalitajiet oħra, kixef plakka tal-irħam fuq il-faċċata ta’ Lion House biex tfakkar. il-post fejn twieled il-Prof. Samut. Għall-okkażjoni ġie stampat ukoll fuljett, iddisinjat mill-artist kbir Emvin Cremona.

Kif jixraq lil dan is-sinjur veru Malti, ismu jibqa’ mnaqqax għal dejjem fl-istorja ta’ dawn il-gżejjer.