View source for Zecchino D'Oro

{{MT}}

'''Is-Sehem tal-Kantanti Maltin fil-Festival taz-Zecchino d’Oro tul is-snin.'''

Zecchino d’Oro huwa Festival Internazzjonali tat-tfal li ra l-bidu tiegħu fis-sena 1959.

Kien orginah [[Cino Tortorella]], li matul is-snin kien sar magħruf bħala ‘Mago Zurli’, kien hu wkoll li kien intoduċa l-famuż Topo Giglio fil-festival f’1965. Fl-ewwel żewġ ediżżjonijiet tal-Festival, kienu saru fil-belt ta’ Milan. F’sena 1961 il-Festival kien ġie meħud mill-Institut Antoniano u beda jsir mill-belt ta’ Bologna u dejjem jkun trassmess minn RAI 1. Fl-1963 kien beda jieħu sehem għall-ewwel darba fil-festival il-kor magħruf bħala [[Piccolo Coro Dell’ Antoniano]] immexxi mil-kondatrici u direttriċi [[Mariele Ventre]]. 

Mis-sena 1976 il-festival kien anki ha dehra internazzjonali fejn beda ikun hemm seba’kanzunetti Taljani u seba kanzunetti minn pajjizi barranin jitkantaw bil-lingwa tal-pajjiz, u jkun hemm votażżjoni ta’ Ġurija tat-tfal, apparti dan, f’din is-sena 1976 il-festival kien organizzat wkoll għall-darbtejn.

Il-kanzunetta rebbieħa kienet tirbaħ Zecchino D’Oro. Ta’ kull sena il-festival kien jinfetaħ mir-rebbieħa tas-sena ta’ qabel, l-Unur ta’ Zecchino D’Argento kien jingħata lill-Awturi u Kompożituri tal-kanzunetti.
Sadanitant  f’Malta kien beda jkun organiżat Festival tat-tfal b’isem ta’ ‘Kanarin tad-Deheb’, u kien hawn li ħarġet l-idejha mill-organizaturi, biex ir-rebbieħ ta’ dan il-Festival jmur jieħu sehem f’dan il-festival tat-tfal Zecchino D’Oro li issa beda jkun stabilit wara li kien beda fl-1959.

==L-Ewwel Festivals tat-Tfal Maltin==
Fl-1961 grupp ta nies kienu ingħaqdu flimkien biex jorganizzaw Song Festival tat-tfal, dawn kienu [[Johnny Catania]], [[Victor Aquilina]], [[Charles Cassano]] u s-Sur [[Gejtu Abela]] taż-[[Żgħażagħ Ħaddiema Nsara]], kienu semmewh [[Lo Zecchino a Malta 1961]].

Il-Festival kien sar fir-[[Radio City]] il-[[Ħamrun]] u kien ġie għalih [[Cino Tortorella]] fejn kien qal li l-ewwel wieħed li jiġi jitla Bologna bħala rigal u jieħu sehem fiz-Zecchino ta’ dik is-sena. Kien sar il-festival u l-ewwel ġiet [[Gina Spiteri]] (oħt Mary Spiteri), it-tieni ġiet tifla oħra, u t-tielet kien ġie [[John Sultana]]. Biss ġara li ħadd ma seta' jmur Bologna f'dik is-sena.

Fl-1962 Cino Tortorella reġa ġie u [[Lo Zecchino a Malta 1962]] reġa sar din id-darba fl-[[Istitut Kattoliku]]. Tortorella kien tenna li min jiġi l-ewwel jitla’ Bologna u jieħu sehem fiz-Zecchino d’Oro hemmhekk. Dik is-sena kien rebaħ il-Festival John Sultana, waqt li fit-tieni post kien ġie [[Raymond Debono]].

==Jieħdu Sehem l-Ewwel Maltin f'1962==
[[File:rdebonoukor.jpg|250px|thumb|left|Raymond Debono mat-tfal ikantaw ‘La Stella Di Latta’]],
Il-Festival kien sar bejn 6 u 8 t’April, 1962 f’Cinema Teatro dell Antoniano u kien trasmess bħal dejjem min fuq RAI 1. Dik is-sena kienet l-ewwel darba li xi ħadd minn Malta mar jieħu sehem f’dan il-Festival. Dik is-sena il-festival kien fir-Raba Ediżżjoni tiegħu, u t-tfajjel Raymond Debono. 

[[File:raymonddebono.jpg|250px|thumb|right|Raymond Debono jkanta ‘La Giacca Rotta’]]

kien se jkanta fiż-żewġ kanżunetti ma’ kantanti oħrajn taljani, La Stella Di Latta ta’ Luciano Beretta u Enzo Di Paola. Raymond Debono kien se ikanta flimkien ma’ Giuseppe Marica, Marco Civoloni, Lorenzo Bedogni u Antonio Camino, u kanzunetta oħra ‘Vola ...non Vola’ ta’ Castellani u Latini mal-kantanti Antonio, Anna Maria Meo, Lorenzo Bedogni, Maria Angela Silva, Caris Colegari, Sandra Panen u Marco Civolani, 

Iżda ġara lill-kantant Salvatore Cocciolo li kien se jkanta il-kanzunetta b’lirika  ta’ Paola Pitagora (aktar tard saret Attriċi famuża u mużika ta’ Pario Pagaro ‘La Giacca Rotta’ kien marad u l-organiżżaturi, kienu qalu lill Raymond Debono biex hu, jkanta din il-kanżunetta, għaliex dan kien wkoll ġibet ċerta simpatija w attenżjoni fuq il-palk. Tgħallimha f’qasir żmien u spiċċa wkoll anki rebaħ il-Festival biha. 

[[File:johnsultana.jpg|250px|thumb|left|John Sultana jkanta ‘Luna Park’]]

Kienu ħadu sehem tnax il-kanzunetta ‘La Stella di Latta’ kienet ġiet f’sitt post waqt li ‘Vola...non Vola’ ġiet fit-tnax il-post. Illum Raymond Debono li kien l-ewwel kantant li rebaħ il-Festival mhux taljan, ma għadux magħna, għaliex kien miet fl-1984, f’dik is-sena wkoll kien ħa sehem tfajjel ieħor Malti b’isem ta’ John Sultana, li kien kanta l-kanzunetta b’isem ta’ ‘Luna Park’ ta’ Augusto Quieto u Aldo Rossi u biha kien spiċċa fit-tmien post, waqt il-kanzunetta, oħra ‘Il Cavallino Del Far West’ interpretata minn Paolo Olmi b’kliem u mużika ta’ [[John B. Cassar]] kienet spiċċat fit-tielet post. 

Lura f'[[Malta]] minkejja li kien hemm dan is-suċċess għal Malta, kien hemm bosta polemiċi u kritika fil-ġurnali lejn minn kien responsabbli fl-għażla tal-kantanti.

==Nerġu nieħdu sehem fl-1963==

[[File:vincentcutjar.jpg|200px|thumb|left|Vincent Cutajar jkanta ‘Penna Nera’]]
[[File:maryrosedarmanin.jpg|180px|thumb|right|Mary Rose Darmanin tkanta ‘La Piuma Rossa’]]

Inkoraġieti minm dan is-suċċess, Malta riedet tiddefendi wkoll dan it-titlu, u propju għall-Ħames Ediżżjoni ta’ 1963. Kien mar l-kantant rebbieħ tal-‘Kanarin tad-Deheb’ [[Vincent Cutajar]], kantant promettenti mill-lokal ta’ [[l-Isla]]. Din l-Ediżżjoni kienet saret bejn 1 u 3 ta’ Marżu, 1963 f’Cinema Teatro dell Antoniano, għal darba oħra kien ippreżenta ‘Mago Zurlí,  u ħadu sehem tnax il-kanzunetta, u ġie trasmess wkoll fuq RAI 1. F’din l-Ediżżjoni għall-ewwel darba kien ħa sehem i-Kor [[Piccolo Coro Dell’ Antoniano]] taħt id-direżżjoni ta’ Mariele Ventre.  Intant Vincent Cutajar kien kanta ‘Penna Nera’ u kien spiċċa fil-ħdax il-post.

==Malta terġa tidħol fis-sena 1965==

Fis-sitt Ediżżjoni li kienet saret bejn it-28 ta’Frar u 1 ta’Marżu, 1964 Malta għal darba oħra reġgħet ħadet sehem, permess tal-kantanta minn [[Ħaż-Żabbar]] [[Mary Rose Darmanin]], li kienet interpretat il-kanzunetta ta‘Sandro Tuminelli u Aldo Rossi ‘La Piuma Rossa’ li spiċċat fit-tnax il-post. Malta ma kienetx rappreżentatta fil-Ediżżjoni li saret bejn 19 u 21 ta’ Marżu, 1965.


[[File:vincentvellalorettalosi.jpg|250px|thumb|left|Vinny Vella Jr. jkanta flimkien ma Loretta Losi ‘Extramusicale-Giromagitondo’]]

==Dwett bejn kantant Malti u kantanta Taljana fis-sena 1966==


Imma Malta reġat ħadet sehem fit-tmien Ediżżjoni li saret bejn it-18 u l-20 ta’ Marżu, 1966 għal darba ħadu sehem tnax il-kanzunetta, ir-rappreżentant ta’ Malta kien Vincent Vella, aktar tard kiber u kellu karriera sabiħa bħala pjanista, mużikalment magħruf bħala [[Vinny Vella Jr.]]  Huwa kien kanta dwett ma’ kantanta taljana Lorella Losi meta kantaw il-kompożijoni ta’ Tony Martucci u Piero Carlo Rolla, Riccardo Zappa ‘Extramusicale-Giromagitondo’. Huwa kienu spiċċaw fit-tieni post, wara l-kanżunetta ‘I fratelli del Far-West’.

==Malta tieħu sehem wara Ħmistax il-Sena==
[[File:stefangalea.jpg|150px|thumb|right|Stefan Galea jkanta ‘Il-Merill Tweet Tweet’]]

Bejn 1967 u 1981 Malta ma’ ħaditx sehem f’dan il-Festival, biss fis-sena 1982 propju fil-25 Ediżżjoni tal-Festival li kien sar bejn 18 u 20 ta’ Novembru, 1982. Kienu ħadu sehem bħal soltu tnax il-kanzunetta , u Festival kien wkoll trasmess fuq RAI 1. Il-Kanzunetta Maltija kellha kliem u mużika ta’ [[Alfred C. Sant]] ‘Il-Merill Tweet Tweet’ u kellha kliem bit-taljan ta’ [[Alberto Testa]], il-kantant Malti kien [[Stefan Galea]] mill-[[Mosta]] u kien spiċċa fis-sitt post. Stefan wara kellu xi kanzunetti oħra fil-karriera tiegħu, w illum jingħaqad li Stefan Galea huwa Saċerdot.

Hawn ta’ minn wieħed jgħid li fis-sena 1976 propju fit-tmientax il-ediżżjoni tiegħu, l-festival għall-ewwel u l-unika darba kien sar fiż-żewġ ediżżjonijiet, bl-ewwel waħda tkun bejn 17 u 19 ta’Marżu, 1976 u kienu ħadu sehem 14 il-kanzunetta, Waqt lit-tieni Ediżżjoni li ħija meqjusa bħala id-dastax il-waħda, kienet saret bejn 25 u 27 ta’Novembru, 1976 u kienu ħadu sehem fiha 13 il-kanzunetta. Minn din l-Ediżżjoni l-festival kien ħa xejra Internażżjonali wkoll, u beda jkun hemm 14 il-kanzunetta, seba tal-taljani w seba’ barranin.  U b’hekk wkoll li f’dan il-festival, kenet bdiet kollaborazzjoni wkoll fil-kampanja mal-[[Unicef]].

==Nerġgħu Nidħlu wara Għaxar Snin==

[[File:jacqulienespiteri.jpg|200px|thumb|left|Jacqueline Spiteri tkanta ‘Minnie’ (Pejxa)]]

[[File:marieleventre.jpg|150px|thumb|right|Mariele Ventre]]

Biss għal darba oħra bejn 1983 u 1993 reġa ma’ kien hemm nuqqas ta’ parteċipanti Maltin f’dan il-Festival, imma fl-1993 propju fis-36 Ediżżjoni kienet ħadet sehem kantanta Maltija [[Jacqueline Spiteri]] bil-kanzunetta Minnie (Pejxa) kliem bit-taljan kien ta’ Alessandra Valeri Manera, l-mużika kienet ta’ [[Sammy Galea]], 14 il-kanzunetta kienu ħadu sehem, u l-Festival kien sar bejn 25 u 28 ta’Novembru, 1993. u kien ipprezentat minn Ciro Tortorella għas 36 sena konsekuttiva b’għajnuna ta’ Maria Teresa Ruta.

Propju 38 Ediżżjoni ta’ dan il-Festival, tibqa imfakkra għat-telfa tad-direttriċi tal-Piccolo Coro Dell’Antoniano Mariele Ventre wara 31 sena tieħu ħsieb dan il-kor ta’ simpatija, din kienet propju l-aħħar ediżżjoni lid-direġit, għaliex propju għoxrin ġurnata wara l-Festival,  fis-16 ta’ Diċembru, 1995 f’eta’ ta’ 56 sena, kienet mietet, wara marda li kienet qed jsofri, konxja mis-sitważżjoni tagħha Ventre ridet lil-kor jkompli jiffużżjona, u kienet diġa bdiet taħseb għas-suċċessura tagħha, [[Sabrina Simoni]] li f’dik l-ediżżjoni, kienet wkoll idderiġiet xi kanzunetti, imħabba il-kundiżżjoni tas-saħħa ta’ Ventre. Sabrina Simoni issa ilha tieħu ħsieb dan il-kor li wara kien anki bidel ismu għal dak ta’ Piccolo Coro ‘Mariele Ventre’ dell’Antoniano, mill-1996 sal-illum.


[[File:christiangrech.jpg|200px|thumb|Right|Christian Grech Jkanta ‘Violinio Mio’ (II-Ġugarell)]]

==Lura fil-45 Edizzjoni bl-Ewwel kantant min Għawdex==

Il-45 Edizzjoni tal-Festival reġgħet rat irritorn ta’ Malta f’dan l-Festival, wara nuqqas ta’ disa snin, ir-rapprezentant Malti, din id-darba kien ġie mill-Ġżira ta’ bGħawdex, eżattament mill-lokal żgħir tal-[[Munxar]]. L-uniku wieħed sa issa li ħa sehem, dan kien [[Christian Grech]], u kien kanta ‘Violinio Mio’ (II-Ġugarell ta’ Qalbi) b’kliem ta’ Salvatore De Pasquale. Il-Festival kien sar bejn 19 u 23 ta’ Novembru, 2002.

==Malta terġa tieħu sehem fl-2006==
[[File:nicoleazzopardi.jpg|150px|thumb|left|Nicole Azzopardi tkanta La Dottoressa Lulu’ (Il-Kor ta’ l-Annimali)]]

Reġa kien hemm nuqqas ta’ erba’ snin, biex fl-2006 Malta reġgħat ħadet sehem premess ta’ [[Nicole Azzopardi]], kantanta oħra mill-Mosta, bil-kanzunetta ‘La Dottoressa Lulu’ (Il-Kor ta’ l-Annimali) b’kliem b’taljan ta’ Giovanni Cristiani, u kienet spiċċat fir-raba’ post. Nicole erba’ snin wara kienet irrapprezentat lill Malta wkoll f’Junior Eurovision Song Contest 2010, propju f’aħħar darba, lir-rapprezentanti Maltin kienu ikunu magħzula permess ta’ Festival. Illum Nicole hija wkoll kantanta w Attriċi wkoll.

Propju f’din is-sena 2006 Ciro Tortorella kien imniżel fil-Guinness Book Of Records bħala l-aktar preżentatur li dam jippreżenta l-istess programm 48 sena, wara kompla tas-sena 2008 għal total ta’ 51 Ediżżjoni.

==Enya Magri l-aħħar kantanta Maltija li ħadet sehem sa issa==
[[File:enyamagri.jpg|170px|thumb|right|Enya Magri tkanta ‘Castelli di Sabbia’]]

Reġgħu għaddew tlett snin u Malta reġgħet ħadet sehem f’ 2009 propju fit-52 Ediżżjoni ta’ dan il-Festival tatt-tfal permess tal-kantanta [[Enya Magri]], il-festival kien sar bejn 17 u 19 ta’ Novembru, 2009. F’din l-Ediżżjoni għall-Ewwel darba Cino Tortorella ma kienx ipprezenta, għaliex kien daħal l-isptar u minfloku kienu ipprezentaw Veronica Maya u Paolo Conticini. Enya Magri kienet kantat kanzunetta ta’ [[Christopher Azzopardi]] b’mużika ta’ [[Andrew Zammit]] b’kliem bit-taljan ta’ Alessandra Betuzzi ‘Castelli di Sabbia’ u kienet spiċċat fil-ħames post. 

F’Marżu, ta’ 2011 uffiċċjalment Ciro Tortorella, imwieled f’Ventimiglia fis-27 ta’Ġunju, 1927 kien irtira mill-prezentażżjoni ta’ dan il-festival li kien jagħmel b’tant karisima mat-tfal. U minflokhu kienet daħlet tippreżenta Veronica Maya.

Ciro Tortorella miet fit-23 ta' Marzu, 2017 f'għomor ta' 90 sena.

==Lista tal-Kantanti Maltin li marru jkantaw f'Festival ta' Zecchino D'Oro==

{| class="wikitable"
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Sena'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Kantanti'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Kanzunetta'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Awturi'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Kompozituri'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Kif Gew'''
| align="center" style="background:#f0f0f0;"|'''Video - Youtube'''
|-
| 1962||Raymond Debono||La Giacca Rotta||Paola Pitagora||Mario Pagano||1st||[https://www.youtube.com/watch?v=4YYYq2XY9gs  (click for Video)]
|-
| 1962||John Sultana||Luna Park||Augusto Quieto ||Aldo Rossi||8th||[https://www.youtube.com/watch?v=IOouYJLbPPg  (click for Video)]
|-
| 1963||Vincent Cutajar||Penna Nera||||||11th||[https://www.youtube.com/watch?v=uoDf_3_U31M   (click for Video)]
|-
| 1964||Mary Rose Darmanin||La Piuma Rossa||Sandro Tuminelli||Aldo Rossi||12th||[https://www.youtube.com/watch?v=Z2YMK3iYRpQ  (click for Video)]
|-
| 1966||Lorella Losi u Vincent Vella||Extramusicale-Giromagitondo||Tony Martucci||Piero carlo Rolla, Riccardo Zappa||2nd||[https://www.youtube.com/watch?v=hv0DKOmHCWk  (click for Video)]
|-
| 1982||Stefan Galea||Il Merill Tweet Tweet||Alfred C.Sant / Alberto Testa||Alfred C.Sant||6th||[https://www.youtube.com/watch?v=F1FUB8D2cJA  (click for Video)]
|-
| 1993||Jacqueline Spiteri||Minnie (Pejxa)||Alessandrar Valeri Manera||Sammy Galea||12th||[https://www.youtube.com/watch?v=Hd0QRNMYeb4  (click for Video)]
|-
| 2002||Christian Grech||Violino Mio (Il-Ġugarell ta’ Qalbi)||Salvatore De Pasquale ||||14th||[https://www.youtube.com/watch?v=tBBH8ivfYmI  (click for Video)]
|-
| 2006||Nicole Azzopardi||La Dottoressa Lulu (Il-Kor ta’ Animali)||Giovanni Cristiani||||4th||[https://www.youtube.com/watch?v=hOv5FE6Yh4E  (click for Video)]
|-
| 2009||Enya Magri||Castelli Di Sabbia||Chirstopher Azzopardi / Alessandra Betuzzi||Andrew Zammit||5th||[https://www.youtube.com/watch?v=nNFYKXM1hxI (click for Video)]
|-
|}

[[Category:A-Z of the Malta Music Scene]]
[[Category:International Festivals]]
[[Category:Festivals]]